TARİHİ KENTLER BİRLİĞİ SİDE ÇALIŞTAYI TAMAMLANDI

TARİHİ KENTLER BİRLİĞİ SİDE ÇALIŞTAYI TAMAMLANDI PROF. METİN SÖZEN; “TARİH MINCIKLANMAYA GELMEZ, SİDE’DE TEK BAŞINA ISLIK ÇALMA DEVRİ KAPANMIŞTIR” Tarihi Kentler Birliği’nin “Kültürel Mirasın Korunmasında Bölgesel İşbirlikleri” başlıklı 2019 yılının 2. Toplantısı, Manavgat Belediyesi’nin ev sahipliğinde Side’de gerçekleşti.

Sunumlar, atölye çalışmaları ve Side gezi inceleme gezileriyle 2 gün süren çalıştaya ÇEKÜL Vakfı ve Tarihi Kentler Birliği Danışma Kurulu Başkanı Prof. Metin Sözen’in konuşmaları damga vurdu. Sözen, “Tarih mıncıklanmaya gelmez. Side’de tek başına ıslık çalma devri kapanmıştır, dönüş yoktur, hata yapma şansımız kalmamıştır. Bütün kurumların Manavgat belediye başkanıyla el ele vermesi gerekiyor” dedi.

UZMANLARIN ÇOK ÖNEMLİ BULUŞMASI

Doğal, tarihsel ve kültürel mirasın korunması için ortak politikalar üretme misyonunu en etkin bir şekilde üstlenen ve bu alanda yol gösterici olma özelliği ile belediyelere önderlik eden Tarihi Kentler Birliği, 2019 yılının 2. Çalıştay toplantısını, 8-9 Kasım tarihlerinde Manavgat’ta gerçekleştirdi. Manavgat Belediyesi ve Belediye Başkanı Şükrü Sözen’in ev sahipliğinde Side Cennet Achantus Barut Otel’de düzenlenen çalıştaya ÇEKÜL Vakfı yetkilileri, Manavgat Belediyesi birimleri, Side Kazı Başkanlığı, Side Müzesi yetkilileri, Akdeniz Üniversitesi ve Trakya Üniversitesi öğretim üyeleri, Antalya Giritliler Derneği yönetimi, Şehir Bölge Plancıları Odası, İnşaat Mühendisleri Odası, Mimarlar Odası, Peyzaj Mimarları Odası, Muratpaşa Kent Konseyi, Valilik YİKOB birimleri, Gaziantep ve Çanakkale Korulu, İl Kültür Turizm Müdürlüğü yetkilileri, Röleve ve Anıtlar Müdürlüğü, Antalya Müze Müdürlüğü, MATSO, Manavgat Jandarma Komutanlığı, Akdeniz Bölgesi’ndeki Tarihi Kentler Birliği üyesi belediyelerden Antalya Büyükşehir Belediyesi, Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi, Buldan, Kumluca, Demre, Yalvaç, Akseki, İbradı, Pamukkale, Ereğli, Seydişehir, Meram, Alanya, Tarsus, Akşehir, Selçuklu Belediyelerinin koruma projelerinde çalışan şehir plancıları, mimarlar, sanat tarihçileri, peyzaj mimarları temsilen katıldı.

SERGİ ve GALA GECESİ

Çalıştay, “Geçmişten Günümüze Antik Side” sergisi ve açılış kokteyli ile başladı. Sergide tarihi binlerce yıl öncesine dayanan Side’nin tarihçesini ve bugüne geliş öyküsünü anlatan görseller katılımcılar tarafından incelendi. Belediye Başkanı Şükrü Sözen tüm misafirleri kapıda karşılayarak büyük bir nezaketle karşılayarak örnek bir ev sahipliği yaptı. Gala gecesine Manavgat Kaymakamı Dr. Mustafa Yiğit, Manavgat İlçe Jandarma Komutanı Yarbay İlker Özcan, ÇEKÜL Vakfı ve Tarihi Kentler Birliği Danışma Kurulu Başkanı Prof. Metin Sözen, Side Kazı Başkanı Prof. Feriştah Alanyalı, Side Müze Müdürü Güner Kozdere, Antalya Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu eski Başkanı ve Akdeniz Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. İbrahim Bakır ve çalıştay katılımcıları katıldı. Sergi ve kokteyl sonrasında açılış konuşmaları yapılmak üzere gala salonuna geçildi. 1 dakikalık saygı duruşu ve İstiklal Marşı’nın ardından Tarihi Kentler Birliği Çalıştay’ının açılış konuşması, Manavgat Belediye Başkanı Şükrü Sözen tarafından yapıldı. Gecede Side Kazı Başkanı Prof. Feriştah Alanyalı, Akdeniz Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. İbrahim Bakır, Manavgat Kaymakamı Dr. Mustafa Yiğit ve son olarak TKB Danışma Kurulu Başkanı ve ÇEKÜL Vakfı Başkanı Prof. Metin Sözen sırasıyla birer konuşma yaptı. Konuşmacılar şu sözlere yer verdi.

ŞÜKRÜ SÖZEN (MANAVGAT BELEDİYE BAŞKANI) “KENTİMİZİN AYRICALIĞININ FARKINA VARMALIYIZ”

Tarihsel süreçte insan eliyle üretilmiş bulunan adını sayamayacağımız kadar çok sayıdaki kültürel mirasa sahip olan ve bugün dünyanın sayılı kentlerinden biri olma özelliğini taşıyan ilçemize hoşgeldiniz. Pamphylia bölgesinin en önemli kentlerinden biri olan Side Antik kentinin içinde barındırdığı eserlerin hemen hepsinin, bu kente, bu kentte yaşayan insanlara ve dünya barışı ve medeniyetine önemli katkı sağladığı kuşku götürmez bir gerçektir. Kuşkusuz ki bu ayrıcalığın farkına varmamız, Mustafa Kemal Atatürk’ün akıl ve bilimi rehber edinerek kurduğu Cumhuriyet ve onun sağladığı aydınlanmayla birlikte zirveye ulaşmıştır. Pazar günü 10 Kasım olması nedeniyle Ulu Önderimiz Atatürk’ü aramızdan ayrılışının 81 yılında bir kez daha minnet ve şükranlarımla buradan andığımı belirtmek isterim. Tarihi, doğal ve kültürel çevrenin korunmasına yönelik politikalara destek veren Tarihi Kentler Birliği (TKB), bu değerlerin gelecek kuşaklara aktarılmasında Belediyelere ve biz belediye başkanlarına önderlik etmiştir.

Kültürel birikim ve değerleri ile farklılaşan, yaşanabilir çevreler yaratmayı kendisine temel ilke olarak ele almış, kültürel doku içerisinde yaşamanın kent ve kentli adına farkındalığının bilincinde olan bir belediye ve belediye başkanı olarak “ Tarihi Kentler Birliğine” bugün ev sahipliği yapmaktan büyük mutluluk duymaktayım. Kentimiz her geçen artan turizm potansiyeli ile aynı zamanda bir turizm başkentidir. Hedefimiz Kültür ve Turizm Başkenti olma yolundaki çalışmalarımızın sürdürülebilir olmasıdır. Sağlıklı bir koruma politikasının oluşabilmesi için tarihsel mirasın sosyal yaşama katılması ve onunla bütünleşmesi gerektiğinin bilincindeyiz. Müzeciliğin ve müzelerin yaygınlaştırılması belediyemizin temel eylem alanlarından biri olmuştur. Bu bilincin farkındalığında taşınır ve taşınmaz kültür varlığı birikimimizin araştırılması, dokümante edilmesi, sergilenmesi ve kentli ile buluşturulmasına yönelik olarak önemli bir işlevi yerine getiren müzeler oluşturulmuş ve kültürel mirasın, gelecek nesillere aktarılması sağlanmıştır. Belediye olarak: Tarihi kentler birliği önderliğinde; Müzeciliği ve müzeleri sevdirmeyi, Kentlerdeki müzelerin kalitesini arttırarak dünya standartlarının yakalanmasını, Koleksiyon ve arşiv bilincini geliştirmeyi, Müzeler vasıtası ile kültürün ve sanatın korunmasını sağlamayı, Belediyeler ile kurumlar arası kültürel mirasın korunmasına yönelik ortak çalışmayı teşvik etmeyi, Kültürel miras bilincinin oluşturulmasını sağlamayı, Aydınlar, akademisyenler ve gönüllü uzmanların , STK’ların özverili çabalarıyla küçük adımlarla gelişen tarihsel çevreyi koruma ve yaşatmayı, Kentlerindeki her türlü somut ve somut olmayan kültür değerlerini koruyarak ve kentlinin yaşamına dahil ederek kenti kimlikleştirmeyi ana hedef olarak belirlemiş bir belediyeyiz. Tarihi Kentler Birliği; Birlik üyesi kentlerde son yıllarda ortaya konulan somut sonuçlar, Yerel yönetimlerde gerçekleştirdiği değişimi açık bir biçimde gözler önüne seriyor. Yerel yöneticiler artık kentlerine farklı bir gözle bakıyor, kentin tarihi mirasını, güncel yaşamın gerekleriyle bağdaştıran bütüncül bir yaklaşım sergiliyorlar, bu anlayışı giderek komşu kentler ve hatta sınır ötesi yerleşmelerle paylaşarak, havza boyutunda kültür öncelikli bir kalkınmanın önünü açmaya çalışıyorlar.

Ülkemizdeki kültürel mirasın korunmasında çok önemli çalışmalara imza atan Tarihi Kentler Birliği’nin toplantısına ev sahipliği yapma onurunu yaşayan kentim ve bu kentin Belediye Başkanı olarak; Tarihi kentler birliğine katkılardan dolayı tüm ekibe teşekkür ediyorum. ÇEKÜL/Çevre ve Kültür Değerlerini Koruma ve Tanıtma Vakfı’nın kurucusu ve başkanı, Prof. Dr. Metin Sözen hocama katkılardan dolayı teşekkür ediyorum. Antalya Valiliğimize tecrit ederek korumak değil, bu eserlerin yaşamımızın işlevsel bir parçası haline getirmek suretiyle korunmasına yönelik çıkmış olduğumuz yolda maddi ve manevi desteklerinden dolayı teşekkür ediyorum. Kültür Bakanlığı birimlerine ve kazı başkanlığımıza ilçemize katkılarından dolayı teşekkür ediyorum. Verimli bir çalıştay olması dileklerimle hepinize katılımlarınızdan dolayı teşekkür ediyorum”

PROF. FERİŞTAH ALANYALI (SİDE KAZI BAŞKANI) “TÜM KURULUŞLARLA EL ELE SİDE’DE ÇALIŞMAKTAN MUTLUYUZ”

Antalya Valiliği Koruma Kurulumuz, Anıtlar ve Röleve Müdürlüğü’müz, Müze Müdürlüğü, Manavgat Belediyemiz ve tüm kuruluşlar hepimiz büyük bir uyum içerisinde Side için çalışıyoruz. Bugün ve yarın Side’yi tüm detayları ile gezip göreceğiz. Side’de son yıllarda nasıl büyük bir farkındalık yaratıldığını sizlerle paylaşmak benim için gurur verici. Çünkü ‘Side’ dendiğinde insanlar çok korkar. ‘Ama turizmle arkeoloji yan yana çok zor’ derler. Hatta bütün kazı arkadaşlarımız bile ‘siz orada nasıl çalışıyorsunuz’ diye sorarlar. Ama biz çok mutluyuz Side’ye hizmet etmekten ve Side’nin sahip olduğu bu özel kültürel mirası sizlerin de desteği ile gelecek kuşaklara aktarmak istiyoruz. Manavgat Belediyesi’nin önderliğinde yapılan bu çalıştaya katıldığım için teşekkür ediyorum.

DOÇ. İBRAHİM BAKIR (Antalya Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu eski Başkanı Akdeniz Üniversitesi Öğretim Üyesi)

“SİDE ÇOK İLERİ NOKTALARA TAŞINACAK”

20 yıl kadar bu ülkenin korunmasında görev aldım. Edirne’den Muğla’ya, Konya’ya. En son Antalya’da 7 yıl kadar görev yaptım. Bu süreç içinde Side bizim için çok ayrı bir yere sahipti. Bu anlamda hocalarımızın çok büyük katkıları oldu. Kazı başkanlığımızın ve belediyemizin çalışmalarıyla başladığımız, çalışmalarımızda bütün kurumların çok farklı görüşleriyle birlikte nitelikli tartışmalar yaptık. Tüm bu kurumların çok büyük katkıları oldu. Bu süreçte tüm emekleri geçen tüm kurumlara çok teşekkür ediyorum. İnşallah belediyemizin çalışmalarıyla Side’mizin çok daha ileri noktalara taşınacağına inanıyorum. Emeği geçenlere teşekkür ediyorum.

Dr. MUSTAFA YİĞİT (MANAVGAT KAYMAKAMI) “MANAVGAT BELEDİYESİ SİDE’DE İYİ NİYETLE EMEK VERİYOR”

“Bu toplantıya katılmaktan duyduğum mutluluğu ifade etmek isterim. Bu bölgede toplantılar hemen her gün seminerler düzenleniyor. Ancak bu akşam doğrudan Manavgat ve Side ile ilgili bir toplantıda bulunmaktan duyduğum mutluluğu ifade etmek istiyorum. Manavgat Side destinasyonu ile ilgili bu toplantıda, çok güzel konular ortaya konulacak. Sayın Belediye Başkanımız Manavgat’ımızı anlattı detaylı bir şekilde. Güneyin ilçesi Antalya’nın en önemli ilçelerinden bir tanesi. 250 binin üstündeki yatak kapasitesi ile Türkiye’nin en büyük turizm ilçelerinden bir tanesi. Ve yılda 4 milyonun üzerinde turist ağırlıyor. Ve kendi nüfusu da ciddi bir şekilde yükselmiş durumda. Turizm bizim güneyin ana gelir kaynağı ve bu yıl rekorlar kırıyor. Antalya turizm itibarıyla 16 milyonun üzerinde turist ağırlarken Manavgat ta 4 milyonun üzerinde turisti bu ağırlamış durumda. Turizmcilerimizin zaman zaman şikayet ettiğini görüyoruz. Siz gösterecek yeriniz yoksa, insanlar deniz kum güneş üçlüsüne hapsoluyor. Dışarıda gösterecek yerinizin olması lazım. Side ve Manavgat doğal güzellik ve tarihi kültürel miras bakımından zengin bir yer. Side bütün dünya tarafından biliniyor. Ama bu kentin daha düzgün ve yaşanılır hale gelmesi için gayret etmemiz gerekiyor. Devlet ve yerel yönetim işbirliği ile bunun gerçekleştirilmesi lazım. Güzel bir işbirliği şu anda mevcut. Ciddi ödenek sıkıntıları yaşanmasına rağmen önemli ölçüde eserler çıkarılmış durumda. Bunun dışında sokaklar Side’de yıkıntılardan, mezbeleliklerden arındırılmış bir şekilde yavaş yavaş ortaya çıkıyor. Belediyemiz iyi niyetle emek veriyor. Valimiz katkı veriyor. Sonuçta yayalaştırma süreci de devam ediyor. Başlangıçta ciddi tepkiler alınıyordu, çünkü alışılmışların değiştirilmesi çok zor. Alışılmışları değiştirirken ciddi sorunlarla karşı karşıya kalabiliyoruz. Side önemli ölçüde yayalaştırılmış durumda. Side, yakın bir gelecekte dünya ülkeleriyle yarışır parlak bir yıldız olacak. Side’nin ismi olan ‘Nar’ taneleri gibi güzel ve düzgün olması dileğiyle çalıştayın verimli geçmesini diliyorum.

PROF. DR. METİN SÖZEN (ÇEKÜL VAKFI ve TARİHİ KENTLER BİRLİĞİ DANIŞMA KURULU BAŞKANI)

“TARİH MINCIKLANMAYA GELMEZ. SİDE’DE TEK BAŞINA ISLIK ÇALMA DEVRİ KAPANMIŞTIR, DÖNÜŞ YOKTUR, HATA YAPMA ŞANSIMIZ KALMAMIŞTIR. BÜTÜN KURUMLARIN MANAVGAT BELEDİYE BAŞKANIYLA EL ELE VERMESİ GEREKİYOR”

Side. Türkiye’de arkeolojisi en fazla ve arkeologların en çok el attığı yer olmasına rağmen kaderini farklı şekilde sıkıntılarla yaşayan bir yer. Gerçekten Side varken, yok olma sürecindeyken, tekrar büyük varlığını göstermeye çalışıyor. Bizim toplumuz harcamadan, yapmadan, bozmadan, yani sonunda moral değerlerin hiç birinin kalmadığı bir evreden uyanması gerekir. Uyanamazsa, eldeki varlığın gidişine mi acırsınız, bilincin gecikmesine mi acırsınız. Side, dünyanın çok önem verdiği uluslararası Unesco sürecindeyken en önde yer almaya çalışması gerekiyor. Türkiye, bu önemin bize yüklediği sorumluluğu bilmesi gerekir. Ben her yerde başka şeyler söylüyorum ama Türkiye’deki koruma tarihinin sağlıklı yazılması için Side’nin geçirdiği evrelerin, yaşlılar, burada yaşamışlar ve buraya emek vermiş kişiler bazında yok olmadan tarihinin korumaya dönük evrelerini gösteren bir tarih yazmalarını istiyorum. Bu şu demektir. Side’de geçen sürecin yazılması Türkiye’nin düşünce ortamı, tarihi ve kültüre nasıl baktığının kesitini de ortaya çıkacaktır. Sorunlar verdiğimiz savaş, çeşitli kesimlerin baskıları ve bu işin hiç içinde olmayan küçük çıkar gruplarının nasıl egemen olduğunu Side’de gördük. Side’nin altında imzası olan son insanlardan biriyim. Yarım yüzyıldan fazla zaman geçti. BU DÖNEMDEN SONRA HATA YAPMA ŞANSIMIZ KALMAMIŞTIR. Sevgili başkan düne kadar çok kişilerin konuştuğu yerelde yeni bir dil bulduğumuzun işareti ile konuştu. Her türlü kavramı, kısa ve özlü olarak konuştu, Demek ki bir şey dönüşüyor, farklılaşıyor, bir de kentin sahipleri var.

Bu sahiplerin eline verdiğimiz zaman, hatalarını bilerek bir kenara koyup, ‘ben şimdi dinamiklerimi doğruya nasıl yöneltirim’ der gibi, bu sürecin yazılması da gerekiyor. Bu anlamda Side tam bir laboratuvar, tam bir diğer kent ve şehirlerden farklı olarak bir de birdenbire turizme açılmış bir kesit. Doğu Anadolu daha uzun zaman açılamaz ama ilk açılan yerlerden birisi olarak küreselleşmenin ve turizmin ne getirip ne götürdüğünü, bizim topraklarımızdan bize ne kadar kirlilik, yanlışlık ve ne kadar gelecek sıkıntısı yarattığını düşünecek kadar bir ortam söz konusu. SİDEDE ARTIK DÖNÜŞ YOKTUR. SİDE’DE ARTIK TEK BAŞINA ISLIK ÇALMAK YOKTUR. Kaymakam beyimiz işbirliğinden bahsetti. Şimdi bu birlikteliğin doğru projeler, yakın hedef, orta hedef ve uzun dönemli sürecinin bizzat göstererek getirilmesinin artık zamanı gelmiştir. Bu da diğer kentler için ‘mahvolduk’ sözcüğünün dönüşebileceğinin de işaretidir. Burada öyle bir şey gelişti ki, yeniden bulmuş gibiyiz. Sevincimiz iki kat büyük. Dünün, üstünde neler olduğunu gördüğümüz yapılar yıkılıyor altından kentin alanları, zenginliği çıkıyor.

ÜSTÜNE OTURMAKLA TARİH OKUNMAZ. Bu açıdan Manavgat Belediye Başkanıyla bütün kurumların el ele vermesi gerekiyor. Tarihinin yanlış ve doğrularla yazılabilmesi için, ‘yaparsak oluru’ göstermek için ben bu 5 yıl içinde artık Side’de bir takım sorunların konuşulmasının asla doğru olmadığını inanıyorum. Zaten başlanmış şeyleri gözlerinizle görüyorsunuz. Ticaret yolu olan yoldan disiplin gelmeye başladı. Bir el kaybolursa, yerine yozlaşma gelirse, alışkanlıklar, orada dikiş tutturmalar, sorunlar, kendine göre güç odakları oluşturmalar yanlıştır. Tarih o kadar MINCIKLANMAYA GELMEZ. Hassastır. Uzun yıllarda oluşur ve bu mal varlığı benim de değil, tarihin bana gönderdiği, ileride akıllı ve bilinçli davrandığımız zaman Türkiye’nin yarınının önceliğinin kültür olduğunu göreceğiz. Biraz yaşlansak da göreceğiz. Buradaki toplantının çok özel başkanları var. Belediye reisi var, bakanlık var, karar organları var, kararları verenler var. Uygulayacak belediyedeki kadroların bunun bilincinde ve bilgisinde olarak o olaylara yön vermesi gerekir. Yani yalnız seçilmiş Belediye başkanları değil, destek aldığı kadrosuyla, destek aldığı birimlerle biz ona kamu, yerel sivil özel birlikteliği diyoruz. Hele özel birlikteliğin Antalya’da çok önemli bir önceliği var. Bu kısmın önceliği vardır. Toplantımızın ana amacı hem kavramsal değerlerin kullanılabilir hale getirilmesinin öğrenilmesi hem de yanlışların azaltılmasıdır. Bize bu imkanı sağlayan Manavgat Belediyemize ve başkanımıza teşekkür ediyorum. Ama eleştiri tarihseldir, Siz vefalı çıktınız, vefasızlara buradan söyleyecek söz yok. Hepsini kutluyorum. Umutluyum. Hepimizin umudunun bütünleşmesini istiyoruz. Ben de şu sözü veriyorum. Bir sivil toplum örgütünün içinde olmak, bir yerel yönetimin kurulmasında tarihi kentlerde rol almış bir kişilik olarak Side’de bu modelin yazılması ve hızlı yazılması için ne varsa taahhüt ediyorum”

ANTİK SİDE SUNUMU ve İNCELEME GEZİSİ

Tarihi Kentler Birliği Çalıştayı’nın ikinci gününde ise Manavgat Belediye Başkan Yardımcısı Hakime Yılmaz, “Side Antik Kentinin Tarihsel Serüveni ve Planlama” başlıklı sunumunu katılımcılara gerçekleştirdi. Sunumu, Manavgat Belediye Başkanı Şükrü Sözen, Prof. Metin Sözen, Akdeniz Üniversitesi Turizm Fakültesi Dekanı Prof. Hacer Bakır Sert ve katılımcılar izledi. Hakime Yılmaz, Side’de Manavgat Belediyesi tarafından 2 etapta gerçekleştirilen Antik Side Kentsel Tasarım Projesi ve Koruma Amaçlı İmar çalışmalarını anlattı. Hakime Yılmaz, parsel bazında belediye, vatandaş işbirliği ile yapılan yıkımlar neticesinde Side’de tarihin nasıl gün yüzüne çıkarıldığını görseller eşliğinde anlatırken, önümüzdeki günlerde başlayacak olan 3. Etap çalışmalarından da bahsetti. Katılımcılar, daha sonra moderatörler eşliğinde atölye çalışmalarını gerçekleştirdikten sonra Side Antik Gezi ve inceleme gezisi yaptı. Geziye Manavgat Belediye Başkanı ev sahipliği yaptı. İncelemelerde katılımcılar, Girit Müzesi, Girit Kahvesi, Apollon Tapınağı’nın yanısıra Side’deki değişimi yakından anlatımlı olarak izleme imkanı buldu. Manavgat Belediyesi’nin Side’deki çalışmaları katılımcılardan tam not aldı.